“Καλύτερα να μην το σηκώναμε ποτέ!”
Το βράδυ που ο Ζαγοράκης σήκωσε το «γαμημένο» και όλη η Ελλάδα πανηγύριζε, μια ομάδα κοντοκουρεμένων νεαρών κυκλοφορούσε στην Ομόνοια μ' έναν και μόνο στόχο: να δέρνει μετανάστες. Η αστυνομία απουσίαζε. Το πλήθος προσπερνούσε. Μερικοί μόνο στεκόντουσαν παγωμένοι ·μέσα σ'αυτούς και ο αρχισυντάκτης μας, ο Κώστας. «Αν ήξερα ότι θα δω αυτό που είδα, καλύτερα να μην το σηκώναμε το κύπελλο ποτέ!», μας είπε. Την άλλη μέρα ξεκινούσαμε το ρεπορτάζ.
Ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ των Schooligans αμέσως μετά το Euro 2004 που δικαιώθηκε δύο μήνες αργότερα, όταν η Εθνική έχασε από την Αλβανία και τα «μεμονωμένα επεισόδια» έγιναν «εθνικιστικό ξέσπασμα» και «ελληνοαλβανική σύρραξη».
Οι μαρτυρίες...
ΚΩΣΤΑΣ (ο αρχισυντάκτης μας)
«Τι είδα στην Ομόνοια»
Κυριακή, 4 Ιουλίου 2004, 12 το βράδυ.
Είμαι στην Ομόνοια και πανηγυρίζω-όπως όλοι.
Ξαφνικά, βλέπω το πλήθος ν' ανοίγει και να σχηματίζεται ένας διάδρομος. Ένας Πακιστανός κρατώντας την ελληνική σημαία τρέχει πανικόβλητος. Πίσω του καμιά 15αριά άτομα τον κυνηγούν. Ψηλοί, σωματαράδες, μερικοί με ξυρισμένα κεφάλια κι έναν χρυσό σταυρό πάνω στην μπλούζα τους. Τον φτάνουν, του βάζουν τρικλοποδιά και αρχίζουν να τον χτυπάνε. «Καμιά παρεξήγηση θα 'γινε» λέει ένας διπλανός μου.
Πέντε λεπτά αργότερα βλέπω έναν άλλον Πακιστανό πεσμένο κάτω. Από πάνω του τα ίδια άτομα. Ένας τον χτυπάει με το κοντάρι της ελληνικής σημαίας. Ένας άλλος τον κλωτσάει στο πρόσωπο. «Αρκετά! Πάμε!» φωνάζει κάποιος που φαίνεται αρχηγός και φεύγουν.
Η γιορτή έχει τελειώσει για μένα. Αρχίζω να παρακολουθώ (από απόσταση) τους νεαρούς. Η τακτική τους ίδια: Μαζεύονται σ' ένα σημείο της πλατείας, «σκανάρουν» το πλήθος και μόλις δουν έναν ξένο να πανηγυρίζει, ορμάνε. Κοντά τους είναι κάποιοι κοντοκουρεμένοι με στρατιωτικά παντελόνια. Στο μπράτσο τους έχουν το διακριτικό «Γαλάζια Στρατιά». Δεν το έχω ξαναδεί (έμαθα μετά ότι είναι το αθλητικό παρακλάδι της Χρυσής Αυγής).
Το πλήθος άλλοτε φοβάται να παρέμβει, άλλοτε δεν δίνει σημασία. Κάποια στιγμή ένας γιατρός, περαστικός πολίτης, σκύβει να βοηθήσει έναν ημιλιπόθυμο από το ξύλο μετανάστη. Δεν προφταίνω να πω «πάλι καλά» και ακούω μια παρέα να φωνάζει το σύνθημα: «Δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ Αλβανέ, Αλβανέ».
Ένας διπλανός μου ουρλιάζει «Έξω οι ξένοι!». «Και ο Ρεχάγκελ ξένος δεν είναι;» του λέω. «Άλλο ο Ρεχάγκελ! Αυτός είναι μαζί μας!» απαντάει. «Μα κι αυτοί μαζί μας είναι» του λέω «για μας πανηγυρίζουν». «Έξω οι ξένοι!» επαναλαμβάνει και φεύγει.
Κάποια στιγμή εμφανίζονται καμιά δεκαριά ένστολοι αστυνομικοί. Ένας κύριος πλησιάζει και τους λέει «Γιατί δεν συλλαμβάνετε τους δράστες; Εκεί πέρα είναι!». «Πρέπει να μας τους δείξετε από κοντά» απαντάει ο αστυνομικός. «Είσαι με τα καλά σου; Αυτοί είναι επικίνδυνοι!», λέει ο κύριος. «Τότε δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα».
Τυλίγω τη σημαία μου και φεύγω. Λίγο αργότερα στον ραδιοφωνικό σταθμό ΣΠΟΡ FM ακούω πολίτες να καταγγέλουν: «Χρυσαυγίτες δέρνουν μετανάστες»... «Οι αστυνομικοί κάνουν τα στραβά μάτια»... «Ντρέπομαι που είμαι Έλληνας»... Στο σπίτι μου ανοίγω την τηλεόραση να δω αν δείχνει κάτι. Μόνο χαρές και πανηγύρια. Βάζω ένα τραγούδι από τις Τρύπες: «Δεν θέλουμε θλιμμένους στη γιορτή μας».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΑΙ ΧΑΡΗΣ (μαθητές Β' και Γ' Λυκείου)
«Είδα 40 άτομα να βαράνε έναν»
Τους συναντήσαμε στο Καλλιμάρμαρο στην υποδοχή της Εθνικής. Καθόντουσαν μπροστά μας. Η συνέντευξη έγινε επί τόπου με ηχητικό φόντο το σύνθημα «Ελλάς, ολέ, ολέ».
Πού μένετε;
Καματερό.
Κατεβαίνατε στην Ομόνοια μετά από κάθε ματς της Εθνικής;
Ναι, εννοείται! Ομόνοια όλοι!
Στην Ομόνοια έβλεπες και μετανάστες με ελληνικές σημαίες;
Ναι, αρκετούς.
Πώς αισθανόσουν γι' αυτό;
Μου άρεσε.
Είδες κάποιες ομάδες με ξυρισμένα κεφάλια που τους χτυπούσαν;
Ναι, είδα. Ο καθένας έχει τη νοοτροπία του. Εγώ δεν είχα κανένα πρόβλημα. Αυτοί ίσως το 'χουν πάρει πιο βαριά το θέμα με την πατρίδα.
Τι ακριβώς είδες;
Είδα Έλληνες να κυνηγάνε Πακιστανούς, σαράντα άτομα έναν, και να τον βαράνε. Δε μου άρεσε, αλλά δεν μπορούσα να κάνω και κάτι.
Γιατί δεν μπορούσες;
Να τα βάλω εγώ μ' αυτούς; Θα 'τρωγα τρελό ξύλο!
Αστυνομικοί υπήρχαν εκεί;
Όχι, κανένας.
Τι τύποι ήταν αυτοί που χτυπούσαν;
Κανονικοί, σαν κι εμάς. Παιδιά 17-18 χρονών.
ΣΟΚΟΛ ΚΑΛΙΤΣΑΝΙ (εκπρόσωπος του φόρουμ αλβανών μεταναστών)
«Δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ,Αλβανέ»
Άκουσες το σύνθημα «Δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ, Αλβανέ»;
Αυτό εγώ το άκουσα πολύ πριν την Κυριακή του τελικού. Μου είχε γίνει μια καταγγελία από τον πρώτο κιόλας αγώνα της Εθνικής Ελλάδος και επειδή δεν μπορούσα να φανταστώ πως συνδέεται αυτό το σύνθημα με τους αγώνες, κατέβηκα ο ίδιος στην Ομόνοια. Το άκουγα στους δρόμους μετά από κάθε αγώνα. Και μάλιστα, με τη Γαλλία κάποιος είχε φέρει μια μικροφωνική εγκατάσταση και ακουγόταν από ηχεία! Υπήρχε όμως κι ένα άλλο σύνθημα- συγγνώμη που θα το αναφέρω- που το άκουσα εγώ ο ίδιος: «Είναι πουτάνες, είναι πουτάνες των Αλβανών οι μάνες»
Οι δικαιολογίες...
κος ΞΥΝΑΡΙΑΝΟΣ
(Διοικητής του Τμήματος Ασφαλείας του Α.Τ. Ομονοίας)
«Tι γύρευαν οι αλλοδαποί ανάμεσα στους Έλληνες;»
Κύριε διοικητά, έχετε υπ' όψιν σας τους ξυλοδαρμούς που σας αναφέρουμε;
Ακούστηκαν αυτά τα πράγματα. Συλλήψεις όμως δεν έγιναν. Τι συλλήψεις να κάνεις όταν έχεις 300 χιλιάδες κόσμο στον δρόμο;
Μα το ξύλο έπεφτε ξανά και ξανά!
Αυτά είναι υπερβολές! Ανάμεσα σε 300 χιλιάδες πανηγυρισμούς, έγιναν και ένα-δύο επεισόδια.
Ποια ένα-δύο; Φάγανε πέντε άνθρωποι ξύλο μπροστά μας και ποιος ξέρει πόσοι άλλοι φάγανε και δεν τους είδαμε! Δεν είναι τόσο μεμονωμένα τα επεισόδια όσο τα παρουσιάζετε! Αφήστε που και μεμονωμένα να είναι, μπορεί κάποιος να τρώει τόσο εύκολα ξύλο στο κέντρο της Ομόνοιας;
Εκείνη την ώρα γίνεται πανικός! Υπάρχει δυνατότητα ελέγχου; Στην αναμπουμπούλα
ο λύκος χαίρεται! Είναι σοφές αυτές οι ελληνικές παροιμίες...
Καταλαβαίνετε τι πρόβλημα δημιουργεί ενόψει Ολυμπιακών η επανάληψη μίας τέτοιας αναμπουμπούλας.
Εγώ σας καταλαβαίνω απολύτως. Πρέπει όμως και τα Μ.Μ.Ε. να βοηθήσουν σ' αυτό.
Τι εννοείτε;
Να προβάλουν προσεκτικά κάποια πράγματα.
Αν όμως υπάρχει πρόβλημα να το κρύψουν;
Όχι, αλλά να το θέσουν στη σωστή του βάση. Όμως να σας ρωτήσω κι εγώ κάτι: Ήσασταν μαζί με τον κόσμο που πανηγύριζε;
Ναι, ήμασταν.
Ήμουν κι εγώ μαζί με τον κόσμο. Εκείνο, λοιπόν, που απασχολεί εμένα και με προβληματίζει είναι το εξής: Αυτοί οι αλλοδαποί που λέμε ότι χτυπήθηκαν, τι γύρευαν ανάμεσα στους Έλληνες;
Τι εννοείτε «τι γύρευαν»; Πανηγύριζαν μαζί μας!
Το δέχομαι... Εγώ πάντως είδα πολλούς μαύρους, οι οποίοι πανηγύριζαν και δεν τους ενόχλησε κανείς. Υπήρχαν δηλαδή κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι δεν πειράχτηκαν καθόλου.
Μα αυτό είναι το φυσιολογικό, κύριε διοικητά! Το θέμα είναι τι γίνεται με τους άλλους που φάγανε το ξύλο!
Δεν ήρθε εδώ κανένας αλλοδαπός να καταγγείλει κάτι συγκεκριμένο.
Φοβούνται, κύριε διοικητά!
Ποιον φοβούνται; Εμένα;
Εσάς προσωπικά όχι, αλλά υπάρχει η καχυποψία στον κόσμο ότι πολλοί αστυνομικοί αδρανούν.
Αδρανούν απέναντι στους δράστες;
Ναι
Κοιτάξτε... Είχαμε κάποια πληροφορία, δόθηκε κάποια διαταγή, πήγαν κάποιοι αστυνομικοί, αλλά δεν βρήκαν τίποτα... Πρέπει να γνωρίζετε ότι εμείς μ' αυτούς τους ανθρώπους έχουμε και ανοιχτούς λογαριασμούς - ειδικά με τους Χρυσαυγίτες (σ.σ. αναφέρεται στον ιστορικό υπαρχηγό της Χρυσής Αυγής Ανδρουτσόπουλο ο οποίος καταζητείται ακόμη για εν ψυχρώ απόπειρα δολοφονίας ενός φοιτητή).
Το όνομα «Γαλάζια Στρατιά» σας λέει κάτι;
Σαν όνομα, ναι.
Τους είδαμε κι αυτούς. Τι είναι;
Το ίδιο με την Χρυσή Αυγή.
ΤΑΞΙΑΡΧΟΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ
(Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών,
αρμόδιος για τις κάμερες στην Ομόνοια)
«Η κάμερα ήταν χαλασμένη!»
Οι κάμερες, κ. Τσιρώνη, καταγράψανε κάτι από τα επεισόδια που σας καταγγέλουμε;
Όχι. Η κάμερα της Ομόνοιας, αυτή που καλύπτει πλήρως την πλατεία, είναι χαλασμένη από καιρό.
Αυτό δεν αντίκειται στα μέτρα ολυμπιακής ασφάλειας;
Ποια ολυμπιακή ασφάλεια;
Υποτίθεται ότι από 1η Ιουλίου 2004, εδώ και μια βδομάδα δηλαδή, ισχύουν τα μέτρα ολυμπιακής ασφάλειας και οι πολίτες νιώθουν ασφαλείς.
Οι κάμερες της Ομόνοιας δεν είναι στο πλέγμα ολυμπιακής ασφάλειας. Είναι παλιές. Εμείς δεν έχουμε συνδεθεί ακόμα με τις καινούριες.
Και πότε προβλέπεται να επισκευαστούν οι παλιές;
Δεν το ξέρω αυτό.
Εσάς σας έγινε καμιά καταγγελία για ξυλοδαρμούς εκείνη τη μέρα;
Έγινε κάποια καταγγελία, αλλά μέσα στο πλήθος ήταν δύσκολο να κάνουμε κάτι.
Και αν σ' ένα μήνα κερδίσει ο Κεντέρης το χρυσό και πάλι μια ομάδα ανθρώπων δέρνει μετανάστες, πάλι δε θα μπορέσετε να κάνετε τίποτα;
Όταν πάρει το χρυσό ο Κεντέρης θα το δούμε.
Γιατί; Τι θα αλλάξει ως τότε;
Άλλο ο Κεντέρης, άλλο η Εθνική ποδοσφαίρου. Καθένα έχει τη δική του δυναμική.
Δυστυχώς, αυτή τη δυναμική της Εθνικής ποδοσφαίρου την ένιωσαν στο πετσί τους οι μετανάστες που έφαγαν το ξύλο!
Εγώ δεν έχω καμία καταγγελία επώνυμη κανενός μετανάστη.
Δε θα μπορούσε ένας μυστικός αστυνομικός να δει ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι;
Εσείς τι λέτε; Δεν ψάξαμε;
Και δεν βρήκατε;!
Άμα ένας χτυπάει εδώ και μετά εξαφανίζεται, πώς να τον βρεις;
Μα μετά ξαναπήγαιναν στο ίδιο σημείο!
Όταν έχεις 100 χιλιάδες κόσμο συγκεντρωμένο, μπορείς να τους εντοπίσεις εύκολα;
Μα γίνεται στο κέντρο της Ομόνοιας κύριε Τσιρώνη! Και ξαναπήγαιναν στο ίδιο σημείο! Όταν λοιπόν 15 άτομα μπορούν να δρουν άνετα μέσα σε 50 χιλιάδες κόσμο και να βρίσκουνε διαδρόμους...
(απότομα) Εσείς τι θέλετε τώρα; Τι ζητάτε;
Θέλαμε μια απάντηση από σας.
Την πήρατε νομίζω.
Ωραία, ευχαριστούμε πολύ.
Να 'στε καλά.
Οι απόψεις...
ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ (Δήμαρχος Αθηναίων)
«Υπάρχει ένα 2-3% των Ελλήνων που σκέφτονται έτσι»
Σχετικά με τους ξυλοδαρμούς μεταναστών και το σύνθημα «Δε θα γίνεις Έλληνας ποτέ Αλβανέ, Αλβανέ», μας είπε:
Το ποσοστό των ανθρώπων που σκέφτονται έτσι στην Ελλάδα καταγράφηκε στις τελευταίες εκλογές. Μην το μεγαλοποιούμε περισσότερο. Εγώ που δεν ήμουν στην Ομόνοια, αλλά ήμουν λίγα μέτρα παρακάτω στην πλατεία Κοτζιά είδα Άραβες, Σύριους, Πακιστανούς να πανηγυρίζουν μαζί μας. Ένας Πακιστανός μπροστά μου χόρευε με την πακιστανική και την ελληνική σημαία αγκαλιά και ειλικρινώς με συγκίνησε. Τα φαινόμενα που μου περιγράψατε βεβαίως και υπάρχουν και βεβαίως είναι καταδικαστέα.
Πιστεύετε ότι είναι μεμονωμένα;
Όχι, δεν είναι τόσο μεμονωμένα. Όταν πλέον στις εκλογές καταγράφονται μ' ένα 2-3% (σ.σ. η δήμαρχος προφανώς αναφέρεται στο κόμμα του κυρίου Καρατζαφέρη), σημαίνει ότι υπάρχει ένας κόσμος ο οποίος σκέφτεται έτσι. Ο δικός μας λοιπόν στόχος δεν είναι να καταδικάσουμε αυτό το 2-3%, αλλά να το πείσουμε. Να το πείσουμε ότι οι μετανάστες προσφέρουν, ότι οι μετανάστες θέλουν να είναι απολύτως ενταγμένοι στην κοινωνία μας και ότι από δω και πέρα θα πορευτούμε ούτως ή άλλως όλοι μαζί.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΓΚΑΤΣΗΣ (Πρόεδρος Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας)
«Τι θα πει “ήταν χαλασμένη η κάμερα”;»
Πριν 3 χρόνια, με αφορμή την υποβολή κοινής υποψηφιότητας Ελλάδας-Τουρκίας για συνδιοργάνωση του Euro 2008, μέλη της Χρυσής Αυγής είχαν μαζευτεί έξω από τα γραφεία της Ε.Π.Ο και φώναζαν: «Γκαγκάτση τουρκόσπορε», «Γκαγκάτση γιουσουφάκι, του Τζεμ τσιράκι». Μόλις του είπαμε ότι «ομάδα κοντοκουρεμένων νεαρών» έδερνε στην Ομόνοια μετανάστες, αντέδρασε αμέσως: «Χρυσαυγίτες!»
Σας εκπλήσσουν, κύριε Γκαγκάτση, αυτοί οι ξυλοδαρμοί;
Δυστυχώς όχι! Συμβαίνουν τέτοια φαινόμενα στην Ελλάδα και θα συμβαίνουν πάντα. Το θέμα το οποίο έπρεπε να τεθεί είναι: «Πού ήταν η αστυνομία;»
Αυτό ετέθη από εμάς, κύριε Γκαγκάτση, στην αστυνομική διεύθυνση.
Και η απάντηση ποια ήταν;
Η απάντηση ήταν ότι «λόγω του πλήθους ήταν πολύ δύσκολο να εντοπίσουν τους δράστες».
(ειρωνικά) Α, ήταν πολύ δύσκολο... Τέτοιες εύκολες δικαιολογίες ξέρω κι εγώ να δίνω.
Επίσης τους ρωτήσαμε αν κάποια από τις περίφημες κάμερες κατέγραψε κάτι. Μας είπαν ότι η κάμερα της Ομόνοιας ήταν χαλασμένη.
(γελάει) Δεν περίμενα διαφορετική απάντηση.
Το θέμα, κύριε Γκαγκάτση, είναι ότι αυτοί που χτυπάνε τυλίγονται με την ελληνική σημαία και χτυπάνε με το κοντάρι της ελληνικής σημαίας!
Σωστά! Και θα πάμε εμείς να παίξουμε στην Αλβανία 4 Σεπτεμβρίου και θα αντιμετωπίσουμε το μένος των Αλβανών, επειδή κάποιοι χτυπούσαν μετανάστες! (σ.σ. Δύο μήνες μετά, τα γεγονότα επιβεβαίωσαν πλήρως τον κύριο Γκαγκάτση)
Ως εκπρόσωπος του ελληνικού ποδοσφαίρου, πώς αισθάνεστε για τέτοιου είδους πράξεις;
(οργισμένος) Αισθάνομαι αηδία! Τι άλλο θα μπορούσα να νιώσω όταν κάποιοι που επονομάζονται σε εισαγωγικά «Έλληνες» (διότι δεν μπορεί να είναι Έλληνες αυτοί-ζώα της ζούγκλας είναι!), βγαίνουν και χτυπάνε τον κόσμο; Και να τα γράψετε αυτά, όπως σας τα λέω! Εκμεταλλεύονται τη νίκη της Εθνικής.
Και πιστεύετε ότι αυτά που προβάλλει η αστυνομία είναι εύκολες δικαιολογίες;
Ε, βέβαια! Τι θα πει «δεν λειτουργούσε η κάμερα»; Να λειτουργούσε! Τι θα πει «δεν ήταν εύκολο να συλλάβουν μέσα στο πλήθος»; Να έρθουν εκεί πέρα και να συλλάβουν! Δεν είπαμε να τους συλλάβουν όλους! Πέντε απ' αυτούς να συλλάβουν, να τους οδηγήσουν στον Εισαγγελέα και να τιμωρηθούν παραδειγματικά! Γιατί δεν το κάνουν;
4 Σεπτεμβρίου 2004
Επεισόδια μετά τον αγώνα Αλβανίας - Ελλάδας.
Ο κ. Γκαγκάτσης τα είχε προβλέψει
στη συνέντευξη που μας έδωσε δύο μήνες πριν.
ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ (βουλευτής του Συνασπισμού)
«Συγκάλυψη!»
Σχετικά με τη «χαλασμένη κάμερα» της Ομόνοιας τη νύχτα των επεισοδίων, μας είπε:
«Είναι οι περιπτώσεις που οι κάμερες θολώνουν και δεν βγάζουν καθαρή την εικόνα. Και είναι προφανές τι υπαινίσσομαι ή μάλλον το λέω ευθέως: Είναι αυτή η απαράδεκτη λογική της συγκάλυψης συγκεκριμένων παρανόμων και πειθαρχικά ελεγχομένων πράξεων από πάρα πολλούς αστυνομικούς»
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ (υπουργός δημόσιας τάξης)
«...»
Τον αναζητήσαμε μέσω της γραμματέως του. «Για ποιο θέμα;» μας ρώτησε. Όταν της εξηγήσαμε, ανέβαλλε συνεχώς το τηλεφωνικό ραντεβού για να μας πει τελικά ότι «Ο Υπουργός δεν θα μπορέσει να σας μιλήσει».
ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΥ (συγγραφέας)
«Είμαστε μια μικρή χώρα με μεγάλο εγώ»
Σας προβλημάτισαν οι πανηγυρισμοί που ακολούθησαν την κατάκτηση του κυπέλλου;
Εκείνο που με προβλημάτισε δεν είναι το ότι πανηγυρίσαμε – αυτό είναι φυσικό. Είναι το γιατί πανηγυρίσαμε τόσο πολύ.
Διαβάσαμε ένα άρθρο σας όπου λέτε: «Είμαστε μια μικρή χώρα με μεγάλο εγώ».
Ακριβώς. Το υπερτροφικό εγώ των Ελλήνων μάς το έχουν καλλιεργήσει από το σχολείο. Τα βιβλία της Ιστορίας είναι γεμάτα από μύθους και ψεύδη.
Όπως;
Όπως, π.χ το Κρυφό Σχολειό, το οποίο δεν υπήρξε ποτέ. Οι Τούρκοι δεν είχαν καμία απολύτως ανάμειξη στα εσωτερικά της κοινότητας των Ελλήνων. Ήταν απόλυτα ελεύθεροι οι Έλληνες, και κυρίως οι παπάδες, να λειτουργήσουν ένα σωρό σχολεία. Το εμπόδιο στη μόρφωση των Ελλήνων δεν ήταν οι Τούρκοι. Ήταν η Εκκλησία, η οποία ήταν φοβερά οπισθοδρομική και κυνηγούσε όσους διδάσκανε τον Νεύτωνα ή τον Κοπέρνικο, γιατί αυτή ήθελε να μείνει «πιστή στις παραδόσεις».
Γιατί θεωρείτε τόσο επικίνδυνους αυτούς τους μύθους;
Καταρχάς να σας υπενθυμίσω την πιο επαναστατική φράση που ειπώθηκε ποτέ σ' αυτή τη χώρα. Είναι η φράση του Διονυσίου Σολωμού: «Το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές». Λοιπόν εμείς κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Θεωρούμε αληθές ό,τι μας συμφέρει εθνικά.
Μισό λεπτό! Η νίκη και το κύπελλο που σηκώσαμε είναι μια αλήθεια!
Βεβαίως, αλλά μέχρι εκεί. Δεν έγινε τίποτα άλλο. Δεν άλλαξε η ζωή των Ελλήνων επειδή βρέθηκε ένας ιδιοφυής προπονητής. Λένε μερικοί «κέρδισε η ψυχή των Ελλήνων». Μα η ψυχή των Ελλήνων υπήρχε και παλιότερα. Δεν είχαν ψυχή ο Δομάζος και ο Παπαϊωάννου; Τη διαφορά την έκανε ο Ρεχάγκελ που έφτιαξε ένα καταπληκτικό στρατηγικό σχέδιο και αξιοποίησε στο έπακρο τους ποδοσφαιριστές μας... Να γυρίσω όμως στο ερώτημά σας για τους μύθους. Οι μύθοι είναι βλαβεροί, διότι βρίσκονται συνεχώς αντιμέτωποι με την πραγματικότητα. Εμείς οι Έλληνες έχουμε μάθει από το σχολείο, από την οικογένεια, από την τηλεόραση, ότι είμαστε ένας λαός εκλεκτός, περιούσιος, χαρισματικός...
Δεν είμαστε;
Όχι. Είμαστε ίδιοι με όλους τους άλλους. Αυτό που μου λέτε αυτή τη στιγμή είναι εθνικισμός. Και η απόσταση από τον εθνικισμό στο φασισμό είναι πάρα πολύ μικρή.
Επίτηδες το λέμε!
Δεν υπάρχει «καλύτερος» λαός. Όλοι οι λαοί έχουν χαρισματικούς ανθρώπους, όπως έχουν και ένα ποσοστό βλακών. Όταν λοιπόν εμείς μαθαίνουμε ότι είμαστε ανώτεροι, περιμένουμε μετά οι άλλες χώρες, οι ξένοι δημοσιογράφοι, οι ξένοι ιστορικοί, να μας φέρονται με τον αναλογούντα θαυμασμό.
Σαν ένα κακομαθημένο παιδί.
Ακριβώς. Και όποιος δεν μας θαυμάζει, γίνεται «Ανθέλληνας».
Συμφωνείτε όμως ότι υπάρχει μια μεθόδευση αρνητικών δημοσιευμάτων; (σ.σ. Η συζήτηση γίνεται ένα μήνα πριν από την Ολυμπιάδα.)
Καμία απολύτως! Είμαστε ένα από τα 250 κράτη της υφηλίου. Νομίζετε ότι όλοι ασχολούνται μαζί μας;
Υπάρχουν πάντως και συμφέροντα.
Παντού υπάρχουν. Ας κάνει η Ελλάδα τη δουλειά της έγκαιρα και σωστά, και από κει και πέρα ας λέει ο καθένας το μακρύ του και το κοντό του. Επιπλέον θα σας πω κάτι καταπληκτικό. Κατά καιρούς ψάχνω στο internet, σε ένα ειδικό πρόγραμμα που σκανάρει τις εφημερίδες των μεγάλων κρατών, και βλέπω όλα τα δημοσιεύματα για την Ελλάδα.
Ε λοιπόν από τα διακόσια, τα εκατόν-ενενήντα είναι θετικά! Αυτά όμως δεν μας απασχολούνε. Πάμε και κολλάμε στα αρνητικά! Αυτό είναι το κόμπλεξ μας.
Τι σας κάνει εσάς υπερήφανο ως Έλληνα;
Τίποτα. Με κάνουν υπερήφανο τα πράγματα που κάνω εγώ. Αυτή η αίσθηση ότι είμαι υπερήφανος επειδή είμαι Έλληνας, μου φαίνεται αστεία.
Ανήκετε όμως σε μια μεγαλύτερη οικογένεια! Μιλάτε την ίδια γλώσσα με δέκα εκατομμύρια Έλληνες. Αυτό δεν σημαίνει κάτι;
Βεβαίως! Προσέξτε όμως τη διαφορά ανάμεσα στο «χαίρομαι» και στο «είμαι υπερήφανος»... Χαίρομαι όταν κάποιος Έλληνας κάνει κάτι καλό. Ακριβώς όπως θα χαιρόμουν για κάποιον ξάδερφό μου που πήρε το πτυχίο του με άριστα. Αυτό όμως δεν μπορεί να κάνει εμένα υπερήφανο. Εγώ μπορώ να πω ότι είμαι υπερήφανος που στη ζωή μου πέτυχα το άλφα ή το βήτα. Δεν μπορώ να γίνω υπερήφανος εκ συγγενείας, όπως δεν μπορώ να είμαι υπερήφανος που ο παππούς μου ήταν σπουδαίος άνθρωπος. Καλά έκανε! Αλλά η αξία ούτε κληρονομάται, ούτε μεταδίδεται.
Έστω λοιπόν! Ποιοι Έλληνες σας κάνουν να χαίρεστε;
Χαίρομαι για τον Σεφέρη, για τον Ελύτη που πήραν το Νόμπελ. Χαίρομαι για τον μακαρίτη Μιχάλη Δερτούζο και τον Νικόλα Νεγκροπόντε – κορυφές στον χώρο της πληροφορικής. Χαίρομαι για τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη...
Για τον Ζαγοράκη χαίρεστε;
Και για τον Ζαγοράκη χαίρομαι, διότι όλα αυτά τα παιδιά της Εθνικής ήταν πολύ εντάξει. Έχουν χαραχτεί μέσα μου όχι μόνο οι επιδόσεις τους, αλλά και το ήθος τους, που το θεωρώ εξίσου σημαντικό. Προσέξτε όμως κάτι: Η φράση «είμαι υπερήφανος διότι...» είναι προβληματική. Το να είσαι υπερήφανος για κάτι που έκανε κάποιος άλλος, επειδή έτυχε να γεννηθεί 50 χιλιόμετρα κάτω από τα σύνορα και όχι 50 χιλιόμετρα πάνω – σκεφθείτε το λίγο – είναι περίεργο.
Θα σας πούμε τώρα κάτι, το οποίο δεν πρέπει να γνωρίζετε: Τα επεισόδια που προκάλεσαν ομάδες κοντοκουρεμένων νεαρών την βραδιά που σηκώσαμε το κύπελλο. Χτυπούσαν μετανάστες που πανηγύριζαν μαζί μας στη Ομόνοια. Τους χτυπούσαν μάλιστα με το κοντάρι της ελληνικής σημαίας. Το πλήθος φοβόταν ή αδιαφορούσε. Κάποια στιγμή κοντά σ' έναν ημιλιπόθυμο μετανάστη, κάποιοι φώναξαν: «Δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ, Αλβανέ»
(μεγάλη παύση)...Αυτό πρέπει να σας πω ότι αρκεί για να ακυρώσει για μένα όλο τον πανηγυρισμό.
Ένα παιδί που είδε τα επεισόδια μας είπε: «Αν ήξερα ότι θα δω αυτά που είδα, καλύτερα να μην σηκώναμε το κύπελλο ποτέ».
Συμφωνώ απόλυτα με το παιδί. Σας διαβεβαιώ ότι μου έχει σηκωθεί η τρίχα από την αγανάκτηση και την αποστροφή.
Σας παρηγορεί το γεγονός ότι οι πολιτικοί και οι αρμόδιες αρχές θα πουν ότι αυτά τα περιστατικά ήταν μεμονωμένα;
Όχι, καθόλου. Καταρχάς, εγώ δεν πιστεύω ότι υπάρχουν μεμονωμένα περιστατικά, διότι τότε μεμονωμένο είναι και το κύπελλο. Στο κάτω-κάτω, το κύπελλο το πήραν 11 άνθρωποι. Δεν το πήρε όλη η Ελλάδα.
Σωστό!
Και αν άλλοι 11 άνθρωποι ήταν αυτοί που έδειραν τους μετανάστες, τότε ακυρώνεται το κύπελλο.
Πραγματική πινακίδα στην παραλιακή λεωφόρο
